In control rooms zien we een duidelijke trend: er komen steeds meer alarmen bij. En dat is logisch. Processen worden complexer, systemen slimmer en er is steeds meer te monitoren. Maar deze ontwikkeling heeft ook een keerzijde. Want ziet de operator door de bomen het bos nog wel?

De alarmlawine: hoe ontstaat het?

Door de opkomst van digitalisering en slimme sensoren zijn we steeds beter in staat om afwijkingen te detecteren. Bij elke afwijking hoort een alarm. En voor je het weet, ligt er een lawine van meldingen op het bord van de operator. Veel organisaties voegen alarmen toe zonder écht na te denken over nut, noodzaak en prioriteit. Het gevolg? Een overdaad aan meldingen die niet allemaal even relevant zijn. En dat werkt averechts.

Teveel alarmen? Dit zijn de risico’s

Als het alarmniveau te hoog ligt, heeft dat direct effect op de prestaties van de operator. De toonaangevende EEMUA 191-richtlijn stelt dat een operator tijdens normale omstandigheden niet meer dan 1 alarm per 10 minuten zou moeten krijgen. Tijdens een storing mogen het er maximaal 10 zijn in de eerste 10 minuten.

Overschrijd je die grens? Dan ontstaan er risico’s:

  • Alarmmoeheid – de operator raakt afgestompt en gaat alarmen negeren
  • Verhoogde stress – teveel prikkels zorgen voor onrust en fouten
  • Verlies van focus – het brein raakt overbelast, belangrijke signalen gaan verloren
  • Onveilige situaties – cruciale alarmen worden gemist
Wat doet dit met het brein?

Het menselijk brein kan maar een beperkt aantal prikkels tegelijk verwerken. Bij te veel alarmen treedt cognitieve overbelasting op. De aandacht verslapt, het overzicht verdwijnt en de kans op fouten neemt toe. Juist in een control room, waar veiligheid en continuïteit centraal staan, is dat een risico dat je niet wilt lopen.

De oplossing: slim alarmmanagement

Effectief alarmmanagement draait om meer dan alleen technische instellingen. Het vraagt om een gestructureerde aanpak, waarbij we kijken naar nut, noodzaak én de belasting voor de operator. Belangrijke stappen zijn:

  • Alarmrationalisatie – alleen relevante alarmen blijven over
  • Prioritering – welk alarm moet direct actie triggeren, welke niet?
  • Betrekken van operators – zij weten als geen ander wat werkbaar is
  • Training & bewustwording – begrijp het ‘waarom’ achter het alarm
  • Visueel overzicht – bijvoorbeeld via dashboards
Wat doet Control Room Partner?

Bij Control Room Partner erkennen we het belang van goed alarmmanagement. We zien in de praktijk hoe een te hoge alarmlast leidt tot stress, fouten en onveilige situaties. Daarom gaan we hierover graag het gesprek aan met opdrachtgevers en operators.

Onze Human Factors Consultants kijken samen met jullie naar de werkbaarheid van het huidige alarmsysteem. We helpen om inzicht te krijgen in de alarmlast, analyseren knelpunten en denken mee over verbeteringen. Denk aan slimme alarmstructuren, duidelijke prioritering en het betrekken van gebruikers bij de inrichting.